فلایویل خودرو چیست؟
فلایویل، یا چرخ طیار، یکی از اجزای کلیدی سیستم انتقال قدرت در خودروهای مجهز به گیربکس دستی است. این قطعه دیسک‌مانند و سنگین که معمولاً از فولاد یا مواد کامپوزیتی ساخته می‌شود، به انتهای میل‌لنگ متصل است و نقش واسطه‌ای حیاتی بین موتور و گیربکس ایفا می‌کند. در اصل، فلایویل مانند یک ذخیره‌ساز انرژی عمل می‌کند و گشتاور ناپیوسته تولیدشده توسط موتور را به حرکتی صاف و یکنواخت تبدیل می‌کند. بدون فلایویل، ضربات ناشی از انفجارهای احتراق داخلی، کل سیستم را مختل می‌کند. فلایویل نه تنها در خودروهای سواری بلکه در کامیون‌ها و ماشین‌آلات سنگین هم کاربرد دارد اما در خودروهای اتوماتیک اغلب با صفحه انعطاف‌پذیر جایگزین می‌شود.
کاربرد فلایویل
در خودرو فلایویل کاربردهای چندگانه‌ای دارد که همگی به ثبات و کارایی موتور مربوط می‌شوند. اصلی‌ترین نقش آن، یکنواخت‌سازی چرخش میل‌لنگ است. موتورهای احتراق داخلی به ویژه در نمونه‌هایی که تعداد سیلندر کمی دارند مثل سه و چهار سیلندر، گشتاور را به صورت پالسی تولید می‌کنند یعنی در هر دور موتور، انفجارها ناهموار هستند. فلایویل با جرم سنگین خود، انرژی اضافی را در زمان‌های اوج ذخیره و در لحظات افت، آن را آزاد می‌کند. این کار، چرخش موتور را صاف و از لرزش‌های ناخواسته جلوگیری می‌کند که برای راحتی رانندگی و طول عمر گیربکس ضروری است. علاوه بر این، فلایویل به عنوان سطح تماس دیسک و صفحه کلاچ عمل می‌کند. وقتی کلاچ فشرده می‌شود، دندانه‌های لبه فلایویل با استارت درگیر شده و موتور را روشن می‌کند. در کل، این قطعه پلی بین قدرت خام موتور و حرکتی نرم است و بدون آن، کارکرد موتور دچار چالش می‌شود.
مزایای فلایویل
فلایویل مزایای متعددی دارد که هم به کارایی و هم به دوام خودرو کمک می‌کند. مزیت اصلی این قطعه، کاهش لرزش و سروصدا است. فلایویل با ذخیره و آزادسازی انرژی، ضربات موتور را جذب می‌کند و سرنشینان را از ارتعاشات ناخوشایند دور نگه می‌دارد. علاوه بر این، یکنواخت‌سازی گشتاور، فشار روی میل‌لنگ، کلاچ و گیربکس را کاهش می‌دهد و از سایش زودرس جلوگیری می‌نماید. برای مثال، در موتورهای با تعداد سیلندر کم، فلایویل نقش بالانس‌کننده را ایفا و از خستگی فلزی اجزا جلوگیری می‌کند. فلایویل کاهش مصرف سوخت را هم به همراه دارد زیرا چرخش یکنواخت، اتلاف انرژی را کم می‌کند.
انواع فلایویل
فلایویل‌ها بر اساس طراحی و کاربرد به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. نوع اصلی، فلایویل یک‌تکه است که از یک دیسک فولادی جامد ساخته می‌شود و برای خودروهای اقتصادی مناسب است. نوع دوم، فلایویل دوتکه یا دو جرمی است که شامل دو دیسک متصل با فنرهای دمپر است و لرزش‌ها را بهتر جذب می‌کند. این نوع از فلایویل برای موتورهای پرقدرت مناسب است. نوع سوم، فلایویل سبک است که با مواد کامپوزیتی یا آلومینیومی، برای خودروهای اسپرت استفاده می‌شود و شتاب را افزایش می‌دهد، اما عمر کمتری دارد.
| نوع فلایویل | ویژگی‌ها | مزایا و معایب |
| یک‌تکه | دیسک جامد فولادی، وزن متوسط، دندانه‌های استارت در لبه، برای موتورهای ساده | ارزان، دوام بالا، ساده؛ معایب: جذب لرزش ضعیف، مناسب تعداد سیلندر کم |
| دوتکه | دو دیسک با فنر دمپر، وزن متعادل، کاهش نویز، برای موتورهای پیچیده | جذب ارتعاش عالی، تعویض دنده نرم؛ معایب: گران‌تر، پیچیده‌تر در تعمیر |
| سبک | مواد کامپوزیتی/آلومینیوم، وزن کم، بدون دمپر اضافی، برای اسپرت‌ها | شتاب بهتر، کاهش وزن؛ معایب: عمر کوتاه‌تر، حساس به گرما، گران |
