خودروی پلاگین‌هیبریدی یا PHEV چیست؟
خودروی پلاگین‌هیبریدی یا PHEV (Plug-in Hybrid Electric Vehicle) نوعی خودروی هیبریدی است که ترکیبی از پیشرانه بنزینی و موتور الکتریکی را با باتری قابل شارژ از طریق برق خارجی به کار می‌گیرد. این خودروها که از دهه ۲۰۱۰ در بازار جهانی و به‌تازگی در ایران رایج شده‌اند، امکان رانندگی تمام برقی برای مسافت‌های کوتاه (۲۰ تا ۸۰ کیلومتر) و استفاده از سوخت فسیلی برای مسافت‌های طولانی‌تر را فراهم می‌کنند. پلاگین‌هیبریدی‌ها با کاهش مصرف سوخت (تا ۵۰ درصد در مقایسه با خودروهای بنزینی) و آلایندگی کمتر (تا ۴۰ درصد کاهش CO2)، گزینه‌ای ایده‌آل برای رانندگی شهری و بین‌شهری هستند. خودروهای پلاگین‌هیبریدی با انعطاف‌پذیری در استفاده از برق و بنزین، پلی بین خودروهای سنتی و تمام برقی هستند و به رانندگان اجازه می‌دهند بدون نگرانی از نبود ایستگاه‌های شارژ، از مزایای رانندگی برقی بهره‌مند شوند.
انواع خودروی پلاگین‌هیبریدی
خودروهای پلاگین‌هیبریدی به دو نوع اصلی موازی و سری تقسیم می‌شوند. در نوع موازی، موتور بنزینی و الکتریکی هردو می‌توانند چرخ‌ها را به حرکت درآورند اما در نوع سری، موتور بنزینی فقط به‌عنوان ژنراتور برای شارژ باتری عمل می‌کند و حرکت خودرو تماماً برقی است. به این نوع، خودروی هیبریدی EREV یا بردافزا هم گفته می‌شود. برخی مدل‌ها هم ترکیبی از این دو (سری-موازی) ارائه می‌دهند تا انعطاف‌پذیری بیشتری در شرایط مختلف رانندگی فراهم کنند.
شیوه کارکرد پیشرانه پلاگین‌هیبریدی
پیشرانه پلاگین‌هیبریدی از یک موتور بنزینی، یک یا چند موتور الکتریکی و باتری قابل شارژ تشکیل شده است. باتری از طریق پریز خانگی یا ایستگاه شارژ می‌شود و انرژی لازم برای رانندگی برقی را تأمین می‌کند. ECU خودرو با مدیریت هوشمند، بین حالت برقی (برای مسافت‌های کوتاه با سرعت تا ۱۲۰ کیلومتر بر ساعت) و حالت هیبریدی (ترکیب بنزین و برق برای شتاب یا مسافت طولانی) جابه‌جا می‌شود. در حالت هیبریدی، موتور بنزینی می‌تواند باتری را شارژ کند یا مستقیماً چرخ‌ها را به حرکت درآورد. سیستم احیای انرژی ترمز نیز انرژی ترمز را به باتری بازمی‌گرداند که این ویژگی کارایی را به‌ویژه در ترافیک‌های شهری بهبود می‌بخشد.
تفاوت خودروی پلاگین‌هیبریدی با هیبریدی معمولی
تفاوت اصلی خودروی پلاگین‌هیبریدی با هیبریدی معمولی در قابلیت شارژ باتری از برق خارجی است. در هیبریدی‌های معمولی، باتری فقط از طریق موتور بنزینی یا سیستم احیای انرژی ترمز شارژ می‌شود و معمولاً قابلیت پیمایش تمام الکتریکی هم ندارد یا خیلی محدود در حد 2 تا 5 کیلومتر است اما خودروهای پلاگین‌هیبریدی با باتری بزرگ‌تر، برد برقی بیشتری (۲۰ تا ۸۰ کیلومتر) ارائه می‌دهند. این امکان رانندگی بدون بنزین در مسافت‌های کوتاه را فراهم می‌کند و وابستگی به سوخت فسیلی را کاهش می‌دهد. هیبریدی‌های معمولی برای شارژ به موتور بنزینی وابسته‌اند درحالی‌که خودروهای پلاگین‌هیبریدی با شارژ خارجی، انعطاف‌پذیری بیشتری دارند.
جدول مقایسه انواع خودروی پلاگین‌هیبریدی
| نوع PHEV | ویژگی‌های اصلی | مزایا | معایب |
| موازی (Parallel) | موتور بنزینی و الکتریکی چرخ‌ها را حرکت می‌دهند | شتاب بالا، انعطاف‌پذیری در مسافت‌های طولانی | مصرف سوخت بیشتر در حالت برقی |
| سری (Series) | موتور بنزینی ژنراتور، حرکت تمام برقی | مصرف سوخت کمتر، ایده‌آل برای شهر | شتاب کمتر، وابستگی به باتری |
| سری-موازی | ترکیبی از هر دو سیستم | تعادل بین شتاب و مصرف | پیچیدگی فنی، هزینه تعمیر بالاتر |
