آشنایی انواع بیمه خودرو
یکی از موضوعات مهمی که رانندگان و مالکین وسایل نقلیه با آن مواجه هستند، بیمه است. بیمه خودرو یا موتورسیکلت یکی از مهم‌ترین ابزارهای حفاظت مالی و جانی برای رانندگان و افراد درگیر در حوادث رانندگی است. بیمه خودرو نه‌تنها یک الزام قانونی است، بلکه به‌عنوان سپری در برابر هزینه‌های ناشی از حوادث، تصادفات و اتفاقات غیرمترقبه عمل می‌کند. مزایای بیمه شامل جبران خسارات مالی (مانند تعمیر خودرو یا اموال دیگران)، پوشش خسارات جانی (دیه و هزینه‌های درمانی)، کاهش مسئولیت‌های قانونی و کاهش استرس رانندگان در مواجهه با حوادث است. بدون بیمه، رانندگان با جریمه‌های سنگین، توقیف خودرو و مسئولیت کامل پرداخت خسارات مواجه می‌شوند. بیمه خودرو اما انواعی دارد که در ادامه به‌تفصیل با آن‌ها آشنا خواهیم شد.
بیمه شخص ثالث چیست؟
بیمه شخص ثالث، شناخته‌شده‌ترین نوع بیمه خودرو در ایران است که بر اساس قانون بیمه اجباری خسارات واردشده به شخص ثالث برای تمامی وسایل نقلیه موتوری الزامی است. عدم تهیه یا تمدید این بیمه منجر به جریمه روزانه، توقیف خودرو و مسئولیت کامل پرداخت خسارات می‌شود. این بیمه خسارات جانی (دیه فوت، نقص عضو، هزینه‌های درمانی) و مالی (خسارت به اموال دیگران مانند خودرو، املاک، یا اشیاء) واردشده به اشخاص ثالث را پوشش می‌دهد.
شخص ثالث کیست؟
شخص ثالث به تمام اشخاص حقیقی یا حقوقی زیان‌دیده در حادثه (به‌جز راننده مقصر) اطلاق می‌شود، حتی اگر در صحنه تصادف حضور نداشته باشند (مثلاً خسارت به خودروی پارک‌شده).
پوشش‌های بیمه شخص ثالث
پوشش‌های اصلی شامل دیه کامل (بر اساس نرخ سالانه دیه شرعی در ماه‌های عادی یا حرام)، هزینه‌های پزشکی، دیه نقص عضو و خسارت مالی (مانند تعمیر خودرو یا اموال دیگر) است. در حوادثی که مقصر متواری شود، صندوق تأمین خسارت‌های بدنی خسارات را جبران می‌کند.
تخفیف بیمه شخص ثالث
برای نرخ بیمه شخص ثالث در صورت عدم خسارت، تخفیف در نظر گرفته شده است. این تخفیف معادل 5 درصد سالانه و تا سقف 70 درصد است. این یعنی اگر راننده‌ای بیست سال عدم خسارت داشته باشد، حداکثر تخفیف همچنان 70 درصد خواهد بود و باید 30 درصد حق بیمه را پرداخت کند.
استثنائات بیمه شخص ثالث
بیمه شخص ثالث برای پرداخت خسارت استثنائاتی دارد که شامل مواردی مثل رانندگی بدون گواهینامه، خسارات عمدی توسط بیمه‌گذار، فرار از پلیس، مصرف الکل یا مواد مخدر، یدک کشی غیرمجاز یا حمل بار بیش از ظرفیت تحت پوشش باشد. در چنین مواردی، بیمه خسارت را پرداخت نمی‌کند.
نحوه محاسبه حق بیمه شخص ثالث
نرخ حق بیمه شخص ثالث بسته به عواملی شامل نوع خودرو (مثل سواری، باری یا داخلی و خارجی)، سال ساخت، کاربری (شخصی، تاکسی)، جریمه دیرکرد و تخفیف عدم خسارت بستگی دارد. این بیمه باید به‌صورت سالانه تمدید شود و تأخیر در تمدید جریمه روزانه به همراه دارد.
بیمه حوادث راننده چیست؟
بیمه حوادث راننده (یا پوشش حوادث سرنشین) اختیاری است اما معمولاً به‌صورت مکمل همراه با بیمه شخص ثالث ارائه می‌شود و بنابراین، درواقع اجباری خواهد بود. این بیمه خسارات جانی واردشده به راننده مقصر یا سرنشینان خودرو (مانند دیه فوت، نقص عضو، یا هزینه‌های درمانی) را پوشش می‌دهد، برخلاف بیمه شخص ثالث که فقط اشخاص ثالث را شامل می‌شود. پوشش‌های بیمه حوادث راننده شامل دیه کامل، هزینه‌های پزشکی و غرامت نقص عضو برای راننده یا سرنشینان است.
بیمه بدنه چیست؟
برخلاف بیمه شخص ثالث، بیمه بدنه اختیاری است و خسارات واردشده به خودروی بیمه‌گذار را در برابر حوادث مختلف مثل تصادف، سرقت کلی یا جزئی (مانند رینگ، لاستیک، سیستم صوتی)، آتش‌سوزی، انفجار، بلایای طبیعی (سیل، زلزله، طوفان) و آسیب‌های ناشی از اشیاء خارجی یا حیوانات پوشش می‌دهد. این بیمه حتی در صورت مقصر بودن راننده، مشروط به رعایت شرایط بیمه‌نامه (مانند داشتن گواهینامه معتبر)، خسارات را جبران می‌کند. در این بیمه، تمامی هزینه‌های ایجادشده برای خودرو مثل دستمزد تعمیرات، هزینه تعمیر یا تعویض قطعات و… بر اساس قیمت میانگین هر قسمت محاسبه و پرداخت می‌شود.
پوشش‌های اصلی بیمه بدنه
پوشش‌های اصلی این بیمه شامل هزینه‌های تعمیر (صافکاری، نقاشی، تعویض قطعات)، سرقت کلی خودرو و خسارات ناشی از حوادث طبیعی یا غیرطبیعی است.
پوشش‌های اضافی بیمه بدنه
پوشش‌های اضافی این بیمه که با پرداخت هزینه بیشتر ارائه می‌شود شامل مواردی مثل شامل شکست شیشه، سرقت قطعات، ایاب‌وذهاب (هزینه حمل‌ونقل در زمان تعمیر)، خسارات مواد شیمیایی (مانند پاشیده شدن اسید روی رنگ) و خسارات ناشی از بلایای خاص (مانند سقوط اشیاء) است.
نحوه محاسبه حق بیمه بدنه
نرخ حق بیمه بدنه هم مثل بیمه شخص ثالث به عوامل مختلفی مثل نوع خودرو، کاربری خودرو، سال ساخت خودرو، ارزش خودرو، پوشش‌های اضافی انتخاب‌شده، تخفیف عدم خسارت و تخفیف خودروی صفر بستگی دارد.
